U chokojtal yóok’ol kaabe’ ts’o’ok u beetik u jo’otéenchajal u chichil u séebil u yíibil yeelóo yaan tu glaasyaarilo’ob Groelandia keetel yéetel le bix u yúuchul ka’ach walkil 20 ja’abo’ob, beye úuchik u ya’alal tumen u ajxak’al xookilo’ob Universidad de Copenhague.
U yíibil yeelo Groelandiae’ ku beetik u yantal chi’ichnakil, tumen u yáal yeelóo maas úuchbene’ yaan ja’ je’el u chukik ti’al u ka’ankúunsa’al tu’ux naakal k’áak’náab kex tak yóok’ol 6 meetróos wa ka k’uchul láaj yíibile’.
Jump’éel xaak’al beeta’an yóok’ol jump’éel miyaar glasyaro’ob te’e baantao’ tu ye’esaje’, u séebil u bin u yíibil yeeloe’ ts’o’ok u túumben ch’a’ak u séebil ti’ le ts’ook junk’aal ja’abo’obo’, tu ya’alaj Anders Anker Bjork, máax ku meyaj Departamento de Geociencias y Gestión de Recursos Naturales tu noj najil xook Universidad de Copenhague.
En español: Glaciares de Groenlandia retroceden al doble de ritmo este siglo
"Sáasil yanik yaan ba’al u yil beyka’aj ooxol k-u’uyik yóok’ol kaab, yéetel k’eexilo’ob k-ilik tu séeba’anil u yíibil glasyaro’ob”, tu ya’alaj Bjork.
Glasyaro’obe’ ku yíibilo’ob kex 25 metróos ichil jump’éel ja’ab, ba’ale’ walkil junk’aal ja’abo’obe’ chéen ichil 5-6 metróos ku yíibil. Le je’elo’ béeychaj u yojéelta’al ka’aj xak’alta’ab bix úuchik u k’éexel glasyaro’ob tu ts’ook 130 ja’abo’ob, yéetel u yáantajil oochelo’ob ku ch’a’abal yóok’olo’ob, beyxan yéetel 200 mil úuchben oochelo’ob.
Yóok’ol kaabe’ ts’o’ok chokojtal 1.2 graados sentigraados yóok’ol ti’ le ku k’aaba’tik temperaturas preindustriales, ts’o’oke’ “óoli’ seguro” u ja’abil 2023 leti’e’ tu’ux kun asab beetik ooxol ichil u ts’ook 125 mil ja’abo’ob, jets’a’ab tumen ajxak’al xooko’ob Unión Europea.
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan
