Te’e k’iino’ob ku taala’ yaan u beeta’al tu kúuchil Centro de Convenciones Siglo XXI, jump’éel meyaj ku k’aaba’tik Expo Cenotes, le je’ela’ yáax juntéen u beeta’al, ti’al u péektsilta’al xíinximbal meyajta’an tumen maaya kaajo’ob, beyxan le ku beeta’al ti’al u kaláanta’al yóok’ol kaab, yéetel le ku beeta’al ti’al u ka’ansa’al wíinik u kaláant kúuchilo’ob tu’ux yaan ja’.
Antonio Ceballos, máax beetik le meyaja’ yéetel máax xan ku ka’ansaj ti’al u bulkuáaj máak tu kúuchil Yucatán Dive Center, tu ts’áaj k’ajóoltbile’ yéetel le ba’ax kun beetbila’ táan u kaxta’al ka péektsilta’ak ich kaaj u k’a’ananil ts’ono’oto’ob ti’al kaajo’ob, ba’ale’ beyxan ti’al yóok’ol kaab.
Le beetike’, yaan u páayt’anta’al maanal 200 máako’ob ti’ kaajo’ob tu’ux yaan ts’ono’oto’ob, máaxo’ob kun k’áatik ka xíimbalta’ako’ob ba’ale’ ka kaláanta’ak ja’ yéetel ts’ono’oto’ob ku xíimbalta’alo’ob.
En español: Expo Cenotes: El primer encuentro de turismo sustentable y educación ambiental
Meyaje’ yaan u beeta’al 17 tak 19 ti’ noviembre ku taala’, tu kúuchil Salón Chichén Itzá 1, tu’ux yaan u much’kubáaj máako’ob u yojel bix u kaláanta’al ts’ono’oto’ob, beyxan máaxo’ob meyajtik xíixinbalil, kananil, u ka’ansajilo’ob ti’al u bulkubáaj máak ich ja’, ba’ale’ beyxan ti’al u táak’muk’ta’al maaya kaajo’ob kun tsikbaltik ba’ax u yojelo’ob tu táan máak.
“Xma’ bo’olil u yokol máaki’, ma’ xan k’a’abéet u yáax ts’íibtik u k’aaba’ máak ti’al u bin’i yéetel je’el máaxak ku béeytal u bine’, ba’ale’ taak t’anik táakpajal najilo’ob xook ti’al kts’áak k’ajóoltbil kt’aan ti’al kmúulan kaláantik ja’ yéetel uláak’ paalal ku bin u líik’la’ajalo’ob”, tu ya’alaj Ceballos.
Yaan xan u táakbesa’al ko’olelo’ob chakik janalo’ob suuk u beeta’al ti’ maaya kaajo’ob.
U ye’esajil Expo Cenotes táan u béeta’al yéetel u yáantajil múuch’kabilo’ob, je’el bix Cenoteando, Kalanbio, Va por la Tierra, ts’o’oke’ táakmuk’ta’an tumen máaxo’ob ku yáantajo’ob UADY, máaxo’ob ku meyaj Secretaría de Fomento Turístico de Yucatán (Sefotur) yéetel tumen Secretaría de Desarrollo Sustentable (SDS).
Yaan u táakpajal máaxo’ob ku meyajo’ob yéetel ku kaláantiko’ob ts’ono’ot tu kaajilo’ob Homún, Tecoh, Tekit, Abalá yéetel Umán, ichil uláak’o’ob.
Múuch’tambale’ méek’a’an tumen u meyajil Quinto Festival de Buceo Sustentable, tu’ux yaan u táakpajal maanal 50 buusóos ku taalo’ob ti’ jejeláas u péetu’umilo’ob México, ti’al u betiko’ob jejeláas meyajo’ob te’e ts’ono’oto’obo’, yéetel yaan u táakmuk’tiko’ob meyaj ku beeta’al ti’al u kaláanta’al ja’.
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan