U nukuch ichil Hubblee’ tu ch’a’aj u yoochel ka’ap’éel galaxias ka’alikil táan u aktáantikubáajo’ob, tu náachil kex 570 miyoonesil añoos luus ti’ Yóok’ol Kaab.
U k’aaba’ le ku chíikpajal oochele’, Arp 122, jump’éel u ba’alil ka’an tu’ux kaja’an ka’ap’éel u ka’anil eek’o’ob: NGC 6040, jump’éel galaxia de éespiral chinikbal ts’o’oke’ mina’an u foormail, u k’aaba’ uláak’ jump’éele’ LEDA 59642, wóolis u foormail.
En español: Hubble capta colisión monstruosa de galaxias
Xts’íike’, ti’its kaabale’, chíika’an wóowóol galaxia ku k’aaba’tik NGC 6041, k’a’anan ti’al le tu’ux ku múuch’ul u ka’anil eek’o’ob kaja’ano’ob ich Arp 122, ba’ale’ ma’ táaka’an ichil le chookea’.
U xíikp’úuchul yéetel u p’éelilchajal ba’al te’e ka’ano’, ku yúuchul yéetel ya’abach éenerjiyáa, ba’ale’ jach xaan xan u yúuchul ichil u na’atil u máan tiempóo. Yaan ba’alo’obe’ ku jach táaj xáantal u siientosil miyoonesil ja’abo’ob ti’al ka úuchuko’ob, tumen u jaajile’ jach náach yanik ba’al te’elo’, tu tsolaj NASA ti’ k’a’aytajil ts’íib.
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan
