Kolnáalo’ob tu pak’o’ob ixi’ime’, tu ya’alajo’ob u mola’ayil Masecae’ ma u beet ba’ax jets’a’an ti’ óoxp’éel kóontratos tu’ux ku ya’alale’ unaj u ma’anal 24 mil u tóoneladasil ixi’im. Beey tu ya’alaj Edgar Torres Ábrego, máax chíikbesik u t’aan u kolnáalilo’ob le kaajo’, ba’ale’ tu ya’alaj xan tu ja’abil 2023’ píitmáan xan ixi’im pak’a’abij, yéetel walkila’ láayli’ táan u binetik u ko’onol 76 mil u tóoneladasil.
U jala’achil noj lu’ume’ tu ya’alaj ts’o’ok ka’ach u jéets’el bix kun konbil le beyka’aj ku binetiko’, ba’ale’ Torres Ábregoe’ tu tsikbaltaje’ chéen 6 mil tóoneladas ts’o’ok u konchajal, ts’o’oke’ Masecae’ láayli’ ma’ táan u manik le beyka’aj tu ya’alajo’, tumen tu ya’alik bine’, ixi’im yáax túuxta’ab walkil jayp’éel k’iino’ob paachile’, ma’ bin patatako’obi’ yéetel ma’ xan tu chukik ba’ax k’a’anan ti’al u ko’onolo’obi’.
En español: Maseca incumple compra de granos de maíz a productores de Hopelchén
“Óoxp’éel kóontratos ma’ ts’o’okok tu beel yéetel Masecai’, jump’éel ku ya’alike’ unaj u ma’anal 12 mil tóoneladas, uláak’e’ 7 mil yéetel u ts’ooke’ uláak’ 5 mil; Crío ma’ táan u ka’a máan tumen ts’o’ok u jach ya’abtal ixi’im u ti’al, ts’o’oke’ uláak’ mola’ayo’obe’ yaan tu’ux ts’o’ok u jets’iko’ob tu’ux kun maano’ob, le beetik kchi’ichnakil, tumen láayli’ yaan 76 mil u tóoneladasil ixi’im, ti’ le 82 mil jo’ocha’abo’”, tu ya’alaj.
Tu ya’alaje’, u lu’umli Yucatán yéetel Quintana Rooe’ u k’áato’ob u man tráansjeniikóo ixi’im, kex tumen le je’elo’obo’, ma’ uts u lúubil ti’ u toj óolal wíinik, le beetik tu tsolaje’, te’e noj lu’umo’ ku beeta’al lalaj ja’abe’, 80 mil u tóoneladasil ixi’im, ka’alkil ti’ uláak’ u lu’umilo’ob petenile’, chéen 7 wa 8 mil ku pa’ak’ali’, chéen le beyka’aj k’a’abéet ti’al u tséenta’al aalak’o’ob, ts’o’oke’ Estados Unidos ku ch’a’abal, kex tumen Kaanpeche’ yaan ti’al manbili’.
“Ma’ uts k-iliki’ tumen to’one’ kmanik u bak’el k’éek’en, kaax yéetel wakax ku koniko’obo’, ts’o’oke’ leti’obe’ mix táan u maniko’ob ba’ax kpak’ik to’oni’ tumen ma’ k-k’áat “ksíij” ti’ob ba’ax meyaktiki’, tumen Masecae’, ma’ tu yóotik u ch’a’ak ba’ax kbeetik, le óolal jach u p’íit u bo’otik, kex tumen jets’a’an u tojole’ 7 mil 100 pesos u tojol jump’éel tóoneladáa, ba’ale’ leti’obe’ chéen 4 mil 800 u k’áat u bo’oto’ob”, tu tsikbaltaj.
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan
