de

del

X-Peten Aak’, kúuchil tu’ux kaja’an k’a’anan ba’alo’ob ti’ u k’ajla’ayil Yaxché

Conoce la riqueza cultural y botánica del Museo Comunitario X-Peten Aak’
Foto: Facebook Museo Comunitario yaxche xpeten aak

Ts’o’ok u máan 29 ja’abo’ob yanak Museo Comunitario X-Peten Aak’, tu’ux líik’sa’an k’a’anan ba’alo’ob yéetel nu’ukulo’ob ti’ u k’ajla’ayil Yaxché, jump’éel u chan kaajil Saki’.

Kúuchile’ yanchaj úuchik u much’kubáaj kaaj ti’al múul meyaj. Ichilo’obe’ tu jets’o’ob ba’ax k’áaxil kun ch’a’abil ti’al u beeta’al, beyxan bix kun beetbil u najil yéetel ba’ax nu’ukulo’ob kun ts’áabili’; ichilo’obe’ ti’ yaan u nu’ukulilo’ob k’óoben, meyaj k’abo’ob, úuchben nu’ukul janal, u nu’ukulil u máano’ob chuuk wa ts’oon, ichil uláak’ ba’alo’ob.

En español: Conoce la riqueza cultural y botánica del Museo Comunitario X-Peten Aak’

Láayli’ te’e kúuchilo’, yaan tu’ux ku béeytal u kutal máak ti’al u yu’uba’al tsikbalo’ob suuk u ya’alal te’e kaajo’, beyxan u ye’esa’al uláak’ ba’alo’obi’.
Tu lak’inil u péetlu’umil Yucatán, leti’e’ tu’ux kuxa’an Museo Comunitario X-Peten Aak’. Ku béeytal xan u yila’al ba’ax xíiwilo’ob ku k’a’abéetkunsa’al ti’al u ts’a’akal máak, ts’o’oke’ láayli’ xan u bin u ka’ansa’al ti’ paalal ku bin u líik’il te’e k’iino’oba’. Je’el bix Victoriano Hoil Sánchez, máax ti’ k’ubéenta’an ka yanak tu táan le kúuchilo’, tu ya’alaje’, leti’ kanbil xan úuchik u beetik ti’ le úuchben máako’obo’, le beetik xan tu káajsaj paak’áal te’elo’, tu’ux yaan menta, chiopé, pets' k’inil, siklite’ yéetel lagarto.

Ma’ seen úuchake’, u jala’achil u noj lu’umil Méxicoe’ tu ts’áaj 125 mil pesos ti’ u nu’ukbesajil Memorias vivas, ti’al u ts’aatáanta’al yéetel u ts’a’abal ba’ax k’a’abéet ti’ kúuchilo’ob beya’ ti’al u kaláantpajalo’ob. 

“Yaan úuchben nu’ukulo’obi’: luucho’ob, xk’utubo’ob, beyxan báateyáa; yaan jump’éel u maakinail chuuy, máaskabo’ob, lóobche’ob, ichil uláak’ ba’alo’ob”, tu ya’alaj Victoriano, máax xan tu ya’alaje’, yaan jayp’éel ti’ le nu’ukulo’ob je’elo’, ti’al ka’ach u nool. 

Wa yaan máax taak u xíimbaltik Museo Comunitario X-Peten Aak’ ku béeytal u k’áatik ka ts’íibta’ak u k’aaba’ tu kúuchil Facebook, ts’o’oke’ bo’ol ti’al u yokol máake’ leti’e’ beyka’aj kun óotbil ts’a’abil u ti’al.

Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan