de

del

Tu takpolta’al menonita kaaj táan u k’askúuntik u k’áaxil Balam Kiin

Campeche: Denuncian a comunidad menonita por deforestación en Reserva de Balam Kiin
Foto: Fernando Eloy

Jump’éel túumben menonita kaaj jéets’ tu k’áaxil Reserva de Balam Kiin táan u beetik u yantal sajbe’entsil ich máaxo’ob kaláantik k’áax tu lu’umil Kaanpech yéetel u noj lu’umil México, beey tu ya’alaj máax jo’olbesik Secretaría del Medio Ambiente, Biodiversidad, Cambio Climático y Energía (Semabicce), Angélica Lara Pérez Ríos. 

Leti’e’ tu tsikbaltaje’ táan u ma’anal éejidos tu kaajil Chiná, ba’ale’ ma’ tu beel u beeta’ali’, ts’o’oke’ lelo’ beeta’an tumen jaytúul máaxo’ob ku meyajo’bo ka’ach ti’ u mola’ayilo’ob jala’ach u yojelo’ob bix u kaxta’al maapáas yéetel bix je’el u ch’a’abal k’áaxo’ob ti’al konbil. 

Tu ya’alaje’ le ba’ax ku yúuchula’ ts’o’ok u yojéelta’al tumen u mola’ayil Secretaría de Medio Ambiente y Recursos Naturales (Semarnat), Procuraduría Federal de Protección al Ambiente (Profepa), yéetel tak tumen Guardia Nacional, máax yaan u láak’intik xaak’alo’ob kun beetbil ti’al u yila’al máax táan u beetik le ba’al beya’, ba’ale’ táan u yila’ale’ yaan k’áaxo’ob tu’ux yaan tak úuchben nu’ukulo’ob táan u ch’a’abal tumen le menonitail kaaja’, tumen táan seen k’askúunta’al. 

 

En español: Campeche: Denuncian a comunidad menonita por deforestación en Reserva de Balam Kiin

 

Ichil ba’ax a’alab tumen Pérez Ríos, ka’ap’éel tu’ux yaan le menonitail máako’ob, ts’o’oke’ táan u yila’ale’ naats’ u éejidoil Chiná, tu méek’tankaajil Kaanpech yano’ob, ts’o’oke’ taak’al xan ti’ k’áax tu jáaliuk Champotón yéetel Hopelchén, ts’o’oke’ táaka’an ichil u k’áaxil Área de Protección de Flora yéetel Fauna Balam Kiin. 

Tu sáasilkunsaje’ ts’o’ok u káajal xaak’alo’ob ti’al u yojéelta’al koonol ku beeta’al, kex ma’ tu ya’alaj jach mix ba’al uláak’ yóok’lali’. 

Beyxan, u mola’ayil Secretaría de Agricultura y Desarrollo Rural (Sader) tu ya’alaje’ mina’an mix ba’al u yil yéetel le ku yúuchula’, kex tumen k’áax ku páakta’ale’ u ti’al u beeta’al uláak’ paak’áalo’ob tumen menonitailo’ob. 

Tu lu’umil Kaanpeche’, le ba’al beya’ jump’éel talam mantats’ u yúuchul, je’el bix a’alan tumen múuch’kbailo’ob ti’ uláak’ táanxel lu’umo’ob, tumen noj lu’ume’ leti’e’ tu’ux asab u k’askúunta’al k’áaxo’ob ichil tuláakal u noj lu’umil México ichil u ja’abilo’ob 2002 tak 2022.

 Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan