Tumen ma’ patal bix úuchik u k’a’abéetkunsa’al metodologíae’, u xookil Encuesta Nacional de Salud Mental y Adicciones meyajta’ab ichil u winalil octubre ti’ u ja’abil 2023 yéetel mayo ti’ u ja’abil 2024e’, ma’ patali’ ts’o’oke’ yaan u yantal u ka’ beeta’al. Beey úuchik u je’ets’el tumen u meyajnáalil Salud, David Kershenobich, tu jo’oloj u k’am xaak’al le octubre máaniko’, tu’ux tu yilaj le ba’ax k’uba’ab ti’o’ ma’ no’ojantako’ob keetel yéetel yáax xaak’alo’ob meyajta’an mix xan yéetel jach bix yanik ba’al.
En español: Falla la encuesta de salud mental y adicciones; se volverá a hacer: Ssa
Meyaje’ k’ubéenta’ab ti’ mola’ay ts’o’ok u ch’éejsa’al, Consejo Nacional de Humanidades, Ciencias y Tecnologías (Conahcyt) ich múul meyaj tu beetaj yéetel Consejo Nacional de Salud Mental y Adicciones (Conasama). Táan ka’ach u yila’al u túumbenkunsa’al ba’ax ojéela’an yóok’olal u k’a’abéetkunsa’al sustancias adictivas, beyxan bix yanik ba’al yéetel u tojbe’enil u tuukul máak ts’o’ok u chukik yéetel maanal 12 u ja’abil, ba’ale’ yáax juntéen xan u táakbesa’al ka’ach wíinik 75 u ja’abil.
Beyxan, táan ka’ach u ch’a’ajolta’al tu jo’oloj xáanak ma’ beeta’aki’, tumen u ts’ook xookil beeta’ab tu lu’umil México yóok’olal le je’ela’, meyajta’ab 2016-2017.
Ti’ le ts’ook ja’abo’obo’, ila’abe’ yaan jejeláas ba’ax beetik u k’a’abéetkunsa’al ba’alo’ob ma’ unaj tu lu’umil Méxicoe’, je’el bix u ya’abtal ba’ax ku naak’ ti’ wíinik, ts’o’oke’ kéen úuchuk ba’al beyo’ séeba’an u k’a’abéetkunsa’al drogas.
Tu lu’umil Méxicoe’, ba’ax ojéela’an yóok’olal adiccionese’ ku jóoks’a’al ti’ u xaak’al meyaj Centros de Integración Juvenil (CIJ), ti’ máaxo’ob k’áatik áantaj tu kúuchilo’ob rehabilitación. Kéen oojko’obe’, ku núuka’al jump’éel cuestionario, tu’ux ila’ane’ leti’e’ mariguanao’ maas ya’ab u k’a’abéetkunsa’alo’. Tu ja’abil 2015e’, óoli’ táan chúumuk máax k’áatchibta’abe’ tu ya’alo’obe’ kex juntéene’ ba’ale’ ts’o’ok u ts’u’uts’iko’obi’.
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan