Red Feminista Quintanarroensee’ yaan u ts’áak jump’éel ampaaróo yóok’lal ba’ax kun jets’bil tumen u Congresoil le noj lu’umo’, ti’al u páajtal u beetiko’ob u xíimbal sexual yéetel réeproduktiboil páajtalil unaj u yantal ti’ ko’olelo’ob, beey úuchik u ya’alik Yunitzilin Rodríguez, máax táaka’an ti’ u múuch’il Marea Verde.
Ti’ jump’éel tsikbal tu beetaj x-áaktibiistae’ tu ya’alaj: “to’one’ k k’áat ka’ach ka yanak juriidikóo meyaj, tu’ux ka béeyak k tselik ba’ax ku je’ets’el, le beetike’ ki’imak k-óol, ba’ale’ to’one’ k k’áat ka’ach ka luk’sa’ak je’el ba’axak si’ipilil, tumen laj chuka’an to’on ba’al ti’al u béeytal ka’achij”.
También te puede interesar: Feministas se ampararán contra decisión del Congreso de QRoo
Tu tsolaje’, yaan u k’áatiko’ob u yoochel le aktoo’ juridikóo, tumen yéetele’ ku p’a’atal paachil le diktaameno’, ti’al beyo’ u páajtal u ts’áako’ob jump’éel ampaaróo tu táan juntúul juez, tu’ux ka béeyak u takpoltiko’ob XVI Legislatura, ikil ma’ táan u chíimpolta’al u páajtalil ko’olel yaan te’e noj lu’umo’.
“Ya’abach ba’al ku ya’alal yóok’lal le je’ela’, tumen tuláakal tuukul jeets’el yóok’ol, beyxan tuláakal kuuch ts’a’aban yóok’lal ba’ax unaj u beetik xiib yéetel ko’olele’, jach ooka’an tu tuukul kaab, le beetik talam u na’atale’, ma’ táan u páajtal u beeta’al ba’al chéen tumen ma’alob u yila’al tumen jaytúulo’obi’, unaj u bin u k’éexel jujump’íitil”, tu ya’alaj.
Tu ya’alaje’ ya’abach máako’obe’ ma’ táan u na’atiko’ob ba’ax yóok’lal ku ba’atelo’obi’, ba’ale’ tu ts’ooke’ yanchaj u chíimpolta’alob tumen ku be’etelo’ob yóok’lal u páajtalil wíinik, ts’o’okole’ jach ki’imak u yóolo’ob tumen táakmuk’ta’anob tu lu’umil México, beyxan tumen uláak’ táanxel lu’umo’ob.
“Ba’ax t béeykunsaj tu jo’oloj 95 k’iino’ob to’okok kúuchile’, leti’ k-e’esik táan k k’a’abéetkunsik páajtalil yaan to’on ti’al klíik’sik kt’aan ich jets’óolalil, kex tumen óota’ab makbil kchi’ ka xo’ot’ to’on ja’, sáasil yéetel kex tumen beeta’ab uláak’ k’aasil ba’alo’ob ti’ to’on”, tu tsikbaltaj.
Tu k’a’ajsaje’, u áaktibiistaob Red Feminista Quintanarroense tu p’atajo’ob Congreso ka’aj ts’a’ab k’ajóoltbil diktaamen, tumen beey úuchik u jets’iko’ob yéetel léejisladooro’ob. Beyxan boono’ob beeta’ab tu pak’il kúuchile’, táan u tu’upulo’ob tumen u ajmeyajilo’ob Poder Legislativo.
Beyxan jach ma’alob úuchik u ts’a’abal tsikbaltbil jejelás ba’alo’ob yóok’lal ba’ax ku yúuchul kéen éensa’ak paal: “lelo’ ku ye’esik u muuk’il féeminismo yaan ich kaaj, ichil u k’ajla’ayil lu’um yéetel ichil u meyajil a’almaj t’aan”.
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan
