Ts’o’ok u p’áatal ma’ jach mantats’ u yila’al ti’ noj kaajo’obi’. U wíinkilale’ óoli’ je’ex u ti’al juntúul chan ch’íich’, ba’ale’ ik’el ts’unu’un, Aellopos Clavipes u científico k’aaba’ yéetel polilla colibrí ich káastelan.
Ichil xaak’alo’ob beeta’an yóok’olale’, le chan ba’alche’a’ ku 85 u téenal u popok’xiik’ ichil jump’éel segundo, ti’al u tséentikubáaj yéetel ti’al u xik’nal, ka’alikil u sats’ik u ni’ ti’al u ts’u’uts’ik u kaabil nikte’ob ti’al u yantal muuk’ k’a’abéet ti’ tu kuxtal. Le chan ba’alche’a’ maas nojoch ti’ u jeel ti’ u ch’i’ibali’, le beetik yaan k’iin ku tukulta’al ts’unu’un, tu ya’alaj Jacqueline May Díaz, máax beetik u k’a’aytajilo’ob u múuch’kabil Desarrollo y Medio Ambiente, A.C. Péepen ts’unu’une’ k’as boox u boonil.
En español: 'Aellopos Clavipes', la polilla confundida por colibrí
U xiik’e’ box chak, yéetel yaan u boox wiits’il tu celda discal yéetel tu tojil u nak’e’ yaan u sak t’o’olil. Ku p’isik ichil 4 yéetel 5 centímetros. Kaja’an ti’ noj kaajo’ob, parques yéetel tu’ux síis óol wa k’as ooxol. Ik’el ts’unu’une’ ku jaantiko’ob u kaab nikte’ob, u ya’abile’ asteráceas, tu ya’alaj jbiólogo Juan Carlos Mendoza Cruz, ti’ u múuch’kabil Observador Natural, A.C.
Tu ya’alaje’ ku yila’al Argentina tak Texas, yéetel u noojolil California, Estados Unidos; beyxan Méxicoe’ yaan ila’an Veracruz yéetel Kaanpech. Kaanpeche’ kaja’an tu k’áaxil Área de Protección de Flora y Fauna “Laguna de Términos”, ba’ale’ u ya’abile’ ti’ ku yila’al noj kaajo’obi’, ichil u winalil julio tak septiembre.
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan
