de

del

U kaajilo’ob u petenil Yucatáne’, ja’ajats yaaniko’ob ichil p’iis beeta’ab tumen IMCO

Mérida dentro de las cinco ciudades más competitivas del país: IMCO
Foto: Juan Manuel Valdivia

Rosario Ruiz / Abraham Bote / Jairo Magaña

 

Cancúne’ na’ak junt’o’ol ichil kaajo’ob p’isa’ab u Índiceil de Competitividad Urbana 

U noj kaajil Cancúne’ ti’ yaan ka’ach tu kúuchil 14, ba’ale’ na’ak tak kúuchil 13, ichil p’iisil ku beeta’al tumen u mola’ayil Instituto Mexicano para la Competitividad (IMCO). Le kaajo’, táan xan u jo’olbesik u jaats p’iisil k’ajóolta’an beey Precursores (​​tu’ux ku p’i’isil taak’in ku k’a’abéetkunsik ti’al meyaj, bix yanik téelekomunikasyones yéetel bix yanik u tráansporteil kaaj) beyxan bix u núup’ul meyaj yéetel uláak’ noj lu’umo’ob. 

 

También te puede interesar: Cancún sube en el Índice de Competitividad Urbana del Imco

 

Ti’al u beeta’al le p’iisilo’oba’ ku yantal u yila’al jaytúul kajnáalo’ob yaan (jatsa’ab ichil le kaajo’ob yaan ichil 50 mil tak jump’éel miyóon u kajnáalilo’obi’) te’e ja’aba’, Cancúne’ ti’ aan yaan tu jo’o kúuchil, le beetike’, Índice de Competitividad Urbanae’ (ICU) ka’anal jóok’ik ichil le p’iisilo’. Beey túuno’, yóok’lal Manejo Sustentable del Medio Ambiente, ti’ yaan ka’ach tu kúuchil 54 ba’ale’ éem tak 66, tumen jach ya’abchaj u jóok’sik u ta’il míis. Xoka’abe’, juntúul kajnáal sáansamale’ ku jóok’sik 1.46 kiilos tu ja’abil 2019, ba’ale’ ti’al 2021e’ k’uch tak 1.66, le je’el túuno’, ku ye’esik asab ya’ab báasuráa ku yantal bejla’e’. 

 

También te puede interesar: Mérida dentro de las cinco ciudades más competitivas del país: IMCO

 

Jo’e’, ichil le jo’op’éel kaajo’ob tu’ux asab ya’ab keetil yaan ichil u lu’umil México 

Ichil kaajo’ob maanal jump’éel miyoon u kajnáalile’, ti’ yaan Jo’, ts’o’okole’ chíikpaj ichil le jo’op’éel noj kaajo’ob asab ma’alo’ob p’isa’an u ICUi’, ba’ale’, ichil uláak’ ba’ax jóok’ te’e xaak’alo’, ila’ab éem ka’ap’éel kúuchil wa ku ke’etel yéetel le bix jóok’ik le ja’ab máaniko’. Chéen ba’axe’ chíikpaj ichil u p’iisil Derecho y Sociedad, ma’ ka’anal úuchik u jóok’ili’, yéetel ichil Medio Ambiente beyxan Sistema Políticoe’ kaabal úuchik u jóok’ol xan.


 También te puede interesar: Campeche y Carmen descienden en el Índice de Competitividad Urbana del IMCO

 

Kaanpech yéetel Carmene’ éemo’ob ichil u p’iisil u meyaj no’oja’an jala’ach  

Ich u p’iisil ICU beeta’ab ti’ 69 u p’éel noj kaajo’ob tu lu’umil Méxicoe’, éem ti’ u kúuchil 10 tak 19 yéetel tu kúuchil 4 tak 22 u noj kaajilo’ob Kaanpech yéetel Ciudad del Carmen, le beetik kaabal yéetel óol kaabal p’áatik keetil ichil kaajo’ob jatsa’an u kajnáalo’ob ichil 200 yéetel 250 mil u túulal, le beetike’ ma’ táan u jach pakta’alo’ob ti’al u bin kajtal máaki’ wa ti’al u ts’a’abal taak’in ti’al u beeta’al meyajo’obi’.

Tu noj kaajil Kaanpeche’ chíikpaj éem ti’ u túumbenkunsajil meyaj ti’al u beeta’al u suut taak’in, ba’ale’ óol ma’alobchaj ti’ mercado de factores, le beetik na’ak jump’íit. Carmene’, láayli’ ti’ le jaatsilo’ éemij, ba’ale’ yóok’lal éekonomyae’ na’ak jump’íit. 

Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan