Juzgado Primero de Distrito de Yucatán tu jets’aje’, ti’ jump’éel áaudiensya beeta’ab le 27 ti’ mayo máaniko’, u yantal u táaj xo’ot’ol u meyajta’al u jaatsil 5 Sur ti’ le Tren Mayao’. Le je’ela’ beey úuchik u je’ets’elo’, tumen ts’aatáanta’ab tak pool beeta’ab tumen junmúuch’ máak ku báabo’ob Riviera Maya, yéetel jts’a’ab ichil u éexpedienteil 884/2022. Yóok’lal túun ba’ax jets’a’abe’, ts’a’aban jo’op’éel k’iin ti’ Fondo Nacional de Fomento al Turismo (Fonatur) ti’al u kaxtik bix u beetik ti’al u tselik.
Beey túuno’, Fonature’ tu ya’alaj ti’ jump’éel k’a’aytajil ts’íib tu beetaje’, jets’a’ab “ma’ táan u ch’a’ajolta’al” ka’alikil u jéets’el bix yanik u xaak’alil Manifestación de Impacto Ambiental (MIA) yóok’lal le meyaja’; walkila’ oksa’an u ju’unil tu táan Secretaría de Medio Ambiente y Recursos Naturales (Semarnat).
Ba’ale’, jeets’il beeta’abe’, ku ya’alik Fonatur yéetel u mola’ayil Fonatur Tren Maya najmal “u xot’ik wa u je’elsik je’el ba’axak meyajil ku beeta’al ti’al u líik’sa’al u jaatsil 5 Sur ti’ u noj meyajil Tren Maya, ku yáalkab u bejil Playa del Carmen tak Tulum… Ma’ táan u cha’abal u beeta’al mix jump’íit meyajili’, mix u luk’sa’al wa u k’askúunta’al mixba’al ti’ u k’áaxil w au lu’umil le k’áaxo’, mix xan u meyajta’al je’el ba’axak tu’ux ka ma’achak wa ba’ax te’elo’”, ku xo’okol ti’ jeets’il beeta’ab.
También te puede interesar: Otorgan suspensión definitiva al tramo 5 Sur del Tren Maya
Ichil ba’ax a’alab tumen u múuch’kabil Defendiendo el Derecho a un Medio Ambiente Sano (DMAS), ba’ax jets’a’abe’ ku táakmuk’tik óol yanchaj ti’al u kaláanta’al k’áax, je’el bix xan u chíikbesa’al ju’un jts’a’ab k’ajóoltbil tumen Fonatur yéetel Fonatur Tren Mayae’ ma’ patali’, tumen ma’ táan u ye’esik tu beel xaak’al unaj u beeta’al ti’al u yila’al ba’axo’ob talamil wa ba’ax loobilajil ku beeta’al ti’ k’áax yóok’lal le noj meyaja’, tumen unaj ka’ach u yáax ts’a’abal k’ajóoltbil ka’aj káaj u beeta’al le meyajo’. Unaj xan u ya’alal Fonature’ tu ts’áaj k’ajóoltbil jump’éel u xaak’alil Manifestación de Impacto Ambiental (MIA) beeta’ab ti’ le jaats bejilo’; beeta’ab le 18 ti’ mayo máaniko’ yéetel walkila’ ku páajtal u xak’alta’al tumen je’el máaxake’.
Beyxan DMAS ku ya’alike’, u ts’a’abal k’ajóoltbil MIAe’ “chéen u káajbal ba’ax unaj u beeta’al ti’al le meyajo’”.
Ti’ tsikbal beeta’ab tumen jbioologo Roberto Rojo, tu ya’alaj MIA jts’a’ab k’ajóotlbil tumen Fonature’ yaan u páajtal u xak’alta’al tak le 17 ti’ junio ku taala’, ba’ale’ kex beeta’abe’ ma’ tu táakbesa’al ti’al u je’ets’el wa ba’ax yóok’lal.
Yaan jayp’éel ba’alob táakbesa’an ti’al ma’ u beeta’al Tren Mayai’, ts’o’okole’ k’a’anan u xak’alta’al tumen Juzgado Primero de Distrito de Yucatán, juees Adrián Novelo, máak yiknal biinja’an jejeláas múuch’kabilo’ob ma’ u k’áato’ob ka beeta’ak le noj meyajo’. Tak walkila’, yaan uláak’ jump’éel audiensya unaj u beeta’al le 24 ti’ junio ku taala’.
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan
