de

del

Foto: Juan Manuel Valdivia

Tu péetlu’umil Quintana Roo mix máak ku náajaltik u jach p’íit bo’olil meyaj jets’a’an ichil tuláakal u noj lu’umil México (172.87 pesos) tumen u promeedyoil bo’olil te’e péetlu’uma’ jets’a’an unaj 358.58 pesos ti’al ko’olel yéetel 357.74 ti’al xiib; ba’ale’, yaan jayp’éel méek’tankaajo’obe’ -u ya’abile’ ti’ maaya kaajo’obe’- tu’ux asab ya’ab u náajal xiib. Te’e péetlu’umo’, yaan ba’al ku na’ata’al beey “ko’oj kuxtal -vida cara-”, ti’al máaxo’ob kaja’anob te’e xamano’.

Ti’ k’áatchi’ tsikbal yanchaj yéetel u x meyajnáalil u mola’ayil Secretaria del Trabajo y Previsión Social, Catalina Portillo Navarro, tu ya’alaje’ úuchik u múul beeta’al xaak’alo’ob yéetel Instituto Mexicano del Seguro Social (IMSS), p’áat mina’an u jach p’íit bo’olil meyaj tumen ila’ab tu’ux yaan ka’ach u mola’ayilo’ob outsourcing tu’ux beey u bo’ota’al máak ka’acho’ ti’al u ye’esa’al jump’íit náajal xan yaan te’elo’.  

 

También te puede interesar: En Quintana Roo nadie gana el salario mínimo: STyPS

 

Portillo Navarroe’ tu jets’aje’ x ma’ keetil náajal yaan ichil xiib yéetel ko’olele’, ku yúuchul yóok’lal bix yanik u jiiroil, ba’ale’ beyxan yaan ba’al u yil bix jets’a’an u beeta’al ba’al ich miatsil, kex tumen Ley General del Trabajo ku ya’alike’ “wa jump’éelili’ meyaje’, láayli’ jump’éelili’ u bo’olil”.

Tu péetlu’umil Quintana Rooe’ ku ts’a’abal uláak’ jump’íit taak’iin kéen bo’ota’ak máak tu yóok’lal ba’ax jets’a’an beey “ko’oj kuxtal”, ti’al máaxo’ob kaja’ano’ob tu chúumuk-noojolil le péetlu’umo’. Ichil ba’ax ts’a’aban k’ajóoltbil tumen IMSSe’, tu lu’umil Quintana Roo, tak noviembre ti’ u ja’abil 2021e’ yaan 442 mil 48 u túul aj meyajo’ob: 282 mil 670e’ xiibo’ob yéetel 159 mil 378e’ ko’olel, le je’elo’oba’ ku chíikbesiko’ob u 63.95 yéetel u 36.05 por siientoil u muuk’il meyaj. 

Beyxan x meyaje’, tu ya’alaj ichil uláak’ ba’ax j ts’a’ab k’ajóoltbil tumen IMSSe’, tu méek’tankaajil José María Morelos yaan u jach jela’anil bo’ol ichil xiib yéetel ko’olel, tumen te’elo’ xiibe’ ku náajaltik uláak’ 40.32 pesos ti’ le beyka’aj ku bo’otal ti’ ko’olel. Kúulpach túun ti’ le je’elo’, tu méek’tankaajil Tulume’ chíikpaj, ichil u jach p’íit bo’olil meyaj ku beeta’ale’, ko’olele’ ku náajaltik 22.34 pesos maanal ti’ le ku náajaltik xiib; Othón P. Blanco’ chéen 0.08 pesos u maanalil ku ts’a’abal ti’ xiib. 

  

También te puede interesar: 

-Tabasco con los precios más altos y los más bajos de la canasta básica en el sureste

-62 mil campechanos beneficiados con el aumento al salario mínimo

-QRoo, el estado que más patrones afilió al IMSS en diciembre de 2021

-Propinas, salvación de muchos trabajadores en QRoo

-Incremento al salario mínimo ayuda para combatir la informalidad: Canaco

-Quitarle IVA a productos menstruales es disminuir brecha de género y mitos

-U asab ko’ojil u ma’anal janabe’enba’alob ti’al kuxtale’ ti’ yaan Tabasco; le ma’ jach ko’ojo’ te’e’ tu baantail le nojol-lak’ino’

 

Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan