Ti’al u yantal máax konik cannabis ti’ Internete’, unaj mina’an u chíikulal náarkotraafikóo yéetel “mina’an u k’i’ik’eli’”, tumen leti’e ku k’a’abéetkunsa’al ti’al náaysaj óol wa ti’al u yúuchul ts’aakankil, tumen tak walkila’ mina’an u páajtalil u yantal ti’ máak yéetel u táakmuk’tajil a’almajt’aan. Xíiwe’ ku pa’ak’al ti’ najo’ob wa ti’ k’áaxo’ob jets’a’an ti’al konbil, ichil máax u k’ajóolmajubáaj wa ichil tu’ux mina’an sajbe’entsili’, tumen ku k’a’abéetkunsa’al mola’ayo’ob to’ik tu beel yéetel péektsiltik u pa’ak’al ti’al u yantal uláak’.
“Walkila’, ma’ k’a’abéet u ma’anal ti’ narcoi’, tuláakal ba’al je’el u kaxta’al ti’ Internete’”, beey úuchik u ya’alik Víctor. Ikil u máan xaak’al ti’ Internet tak ka tu kaxtaj u múuch’ilo’ob Facebook tu’ux ku ko’onol cannabis ti’al u meyaj ti’, tumen le beeta’alo’ indoor (ich naj) u máak’anta’al, yéetel ku páajtal u k’áatik ti’al u túuxta’al ti’ tu yotoch.
“Tin kaxtaj le máaka’ tumen taak xan in pak’iki’, ts’o’okole’ juntúul xi’ipale’ tu k’a’aytaj ti’ Facebook paak’al ku beetik, le beetik tu ya’alaj tene’ je’el u páajtal k beetik jump’éel coffee shop; tsikbale’ ku káajal ti’ Facebook, ts’o’okole’ ku beeta’al u múuch’ilo’ob WhatsApp, ti’al beyo’ u páajtla u bin u jatspajal u múuch’il máaxo’ob ku ts’áak u yóolo’ob ti’al koonol tu beel”, beey úuchik u tsolik Víctor.
Máax yéetel ku t’aane’ ku ya’alike’, ku jooch kex waktéen wa uktéen xíiw ichil jump’éel winal, lela’ u k’áat u ya’ale’ chan nonoj ku yantal ti’ tumen ku kaxtik u konik ti’al u páajtal u túuxtik tak tu’ux ku k’áata’al.
Víctore’ u ts’áamaj u yóol ti’al u béeytal u beetik jump’éel kúuchil Internet tu’ux ka xo’okok jach tu beel bix le xíiw kéen k’a’abéetkunsa’ako’, tu’ux ka xo’okok bix u ch’i’ibalil yéetel uláak’ ba’ax je’el u beetik ti’ máake’.
Ma’ seen úuch ch’éenek u múul túuntik yéetel u múuch’il náarkomenudiista máako’ob, tumen béeychaj u t’aan yéetelo’ob Chetumal, le beetik káaj u túuntik je’el bix u bin u yantal ti’, tumen ti’ ch’i’ilibe’ asab ma’alob u yantal ts’o’okole’ u pa’ak’al yéetel u meyajta’ale’ ku beeta’al ti’ k’áaxo’ob yaan ti’ soolaro’ob tu’ux kaja’an máak.
Victore’, ku ya’alike’ sajbe’entsil u yúuchul ko’onol beya’, tumen mina’an mix ba’al jets’ik u kaláanta’al kéen túuxta’ake’, ts’o’okole’ ma’ xan ojéela’an wa yaan u k’áata’ali’; beyxan ti’al u yutstal u túuxta’ale’ ku yantal u ya’alal chéen nook’ le to’ano’.
“Ku to’obol tu jach chichnil ku páajtale’ ti’al u ts’a’abal na’atbile’ chéen nook’, tumen leti’e ts’íibta’an tu paach ku túuxta’alo’, ts’o’okole’ ku to’obol yéetel je’el ba’axak xíiwil yaan u book, káaneláa wa klaabóo ti’al u chan sa’atal u book”, tu tsolaj.
Ku ya’alike’, yaan u jejeláasil xan bix u túuxta’al, je’el bix pre rolls “óoli’ je’el bix beengala sáasil to’an yéetel séelofaan wa ma’e ku ts’a’abal beey atún wa u yo’och miis, ba’ale’ lelo’ jejeláas xan bix u tojol; yaan xane’ ti’ páasteurisaada boolsa ku ts’a’abal, ku páajtal u kaxta’al ti’ Mercado Libre, ts’o’okole’ yéetel jump’éel chan nu’ukule’ ku páajtal u ts’a’abal tu beel ichil, ts’o’okole’ ku ts’a’abal u áarinail.
U tuukulil Víctore’ leti’ u páajtal u pak’ik ti’al u páajtal u k’a’abéetkunsik xan, yéetel ka béeyak xan u ts’áak ti’ máaxo’ob naats’ yanik ti’, ba’ale’ lelo’ yaan u yúuchul tumen ts’o’ok u je’ets’el a’almajt’aan tsolik bix u nu’ukil u k’a’abéetkunsa’al cannabis, tu’ux ku ya’alale’ je’el u páajtal u yantal tu yotoch máak tak wak kúul xíiw wa tak waxak, ba’ale’ le u ts’ooka’ chéen wa yaan ka’atúul wa maanal ti’ máaxo’ob k’a’abéetkunsik.
Máax k’áatchibta’abe’ tu ya’alaje’ ts’o’ok u káajsik u yoksik u ju’unil ti’al u k’áat áamparóo tu táan máaxo’ob jets’ik a’almajt’aan; yáaxe’ tu beetaj tu táan Dirección de Protección de Riesgos Sanitarios, ba’ale’ ma’ cha’ab ti’, le beetike’ yéetel le ju’un je’elo’ ku páajtal u bin tu táan Poder Judicial de la Federación ti’al u beetik u ts’ook.
Kéen ts’o’okole’, óoli’ ma’ talam ba’ali’, tumen ku ya’alike’ “tuláakal ba’ale’ ti’ Internet ku kaxta’al, tak u sáasil k’a’abéet, u nu’ukulil yéetel u máakinail ti’al u meyajta’al je’el bix unaje’”.
Víctore’ ku tsikbaltik bix je’el u páajtal u pa’ak’al yéetel u meyajta’al cannabis, tumen je’el bix u pa’ak’al bu’ule’, jujump’íitil u bin u meyajta’al tak kéen máansa’ak ti’ lu’um tu’ux ku ch’a’ak u muuk’.
También te puede interesar:
-CBD, sus propiedades y sus mitos
-Médicos en México se rehúsan a incluir cannabis para tratar padecimientos
-Apuestan por el uso gastronómico del cannabis en Mérida
-La unión, indispensable para consolidar la industria cannábica en Yucatán
-Reglamento para medicina basada en cannabinoides, ''recién nacido''
-¿Dónde sí y dónde no puedes consumir mariguana en México?
-En aumento, la demanda de cannabis ''libre de sangre''
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan
