de

del

U asab ya’abil chija’an máaako’ob ichil u yóoxp’éel lu’umilo’ob Petene’, Yucatán yaano’ob

Yucatán, el estado que concentra el mayor número de adultos mayores de la Península
Foto: Rodrigo Díaz Guzmán

Tu Petenil Yucatáne’ ku páajtal u yila’al u jejeláasil u kaajil, tumen ya’abach ba’al jela’antak yaan ichil u máakil. Le je’ela’ ku chíikpajal ichil máako’ob táan u bin u ch’íijilo’ob, tumen u lu’umil Yucatáne’ jump’éel ti’ tu’ux asab ya’ab máak táan u bin u ch’íijil; Quintana Rooe’ ti’ yaan ichil le tu’ux ma’ ya’ab yani’ yéetel Kaanpeche’ ti’ yaan ichil le meedyao’.  
Ikil naats’ yanik u k’iinil 28 ti’ agosto, tu’ux ku máan U K’iinil Ch’ija’an Máak tu lu’umil Méxicoe’, k’a’anan u k’a’ajsa’al la jaats kaajila’, kex tumen u ch’íijil máake’ ma’ u k’áat u ya’al wa láayli’ nool wa chiich u máakili’. Ichil ba’ax ts’a’aban k’ajóoltbil tumen Instituto Nacional de Estadística y Geografía (Inegi) u iindiseil u ch’íijil máake’ jump’éel ba’al ku ye’esik bix nuupul le jaytúul máak u ja’abil ichil 60 wa maanal ti’, yéetel le ma’ u chuk 15 u ja’abil.

T péetlu’umil Quintana Rooe’ yaan 119 mil 365 u túul máak yaan u 60 u ja’abil, wa maanal ti’, ti’ le je’elo’obo’, 60 mil 591 u túulale’ ko’olel yéetel 58 mil 774 xiib, beey u tukulta’al tumen Consejo Nacional de Población (Conapo).

Ka’alikil Yucatáne’, xoka’an yaan 265 mil 160 u túul máak yaan 60 u ja’abil, wa maanal ti’; 46.6 por ciento ti’ le je’elo’obo’ xiib (123 mil 494) yéetel 53.4 por ciento ko’olel (141 mil 666). 
Beey túuno’, tu péetlu’umil Kaanpeche’, yaankex 104 mil u túul máak yaan 60 u ja’abil, wa maanal ti’, ts’o’okole’ kex tumen ma’ tu píitmáansik le jaytúul yaan Quintana Rooe’, u kaajile’ láayli’ ts’o’ok u nojoch máaktal, le beetik Kaanpeche’ asab ya’ab ch’ija’an ku ye’esik wa ku ke’etel yéetel le yaan Quintana Roo.  

Uláak’ ba’ale’, u iindiseil u bin u ch’íijil máak ti’ u 32 péetlu’umilo’ob Méxicoe’ ku ye’esiko’obe’, ti’ 18 u p’éelale’ táankelem u kaajil, tumen u xookil ch’ija’an máako’ob yane’ ma’ tu máansik u 10 por ciento, ts’o’okole’ tu lu’umil Quintana Roo chíika’an tu’ux yaan u jach p’íitil le jaats kaajila’, tumen chéen u 5.9 por ciento, le je’ela’ chéen ichil 29 wa 39 u túul ch’ija’an máak yaan tu táan lalaj 100 u túul paalal ma’ u chuk 15 u ja’abil; ka’alikil u iindiseil Kaanpeche’ ti’ lalaj 100 paalal yane’ chéen ichil 40 tak 46 ch’ija’ano’ob yaan, ts’o’okole’ Yucatáne’ ichil 51 tak 90.

 Pie: U kuxtal máak ku bin u ch’íijile’ jach k’a’anan tumen ku ye’esik bej xíimbalta’an tu paach ya’abach ja’abo’ob. Le beetik jóok’sa’an jump’éel k’iin ti’al u k’a’ajsa’alo’ob yéetel ti’al u chíimpolta’alo’ob.

 

No te pierdas nuestro especial del Día del Abuelo:

-Yucatán, el estado que concentra el mayor número de adultos mayores de la Península

-Necesario dejar de normalizar la depresión en adultos mayores: experto

-Vejez no es sinónimo de enfermedades: geriatra

-A sus 93 años, don Aarón halla un nuevo hogar en Bacalar

-Tulum: El maestro Manuel Ventura elude la jubilación; quiere seguir enseñando

-La emoción desconocida

-Tiendanube, opción digital para adultos mayores que deseen emprender un negocio

-Hombres de la tercera edad, los más propensos a sufrir violencia

-Mérida, plena de danza con dos de los mayores eventos de la disciplina

-U asab ya’abil chija’an máaako’ob ichil u yóoxp’éel lu’umilo’ob Petene’, Yucatán yaano’ob

-U ch’íijil máake’ ma’ u k’áat u ya’al wa chéen k’oja’anil u ka’aj máaki’; je’el u béeytal u kuxtal máak yéetel ki’iki’ óolale’

-Realizan en Cancún el 'Abuelotón' para recibir donativos

-Abuelita lucha por sacar adelante a su nieto, tras fallecimiento de su hija